O WZW

Wirusowe zapalenie wątroby to zakażenia wywołujące choroby wątroby o ostrym przebiegu. WZW to prawdziwy cichy zabójca, stanowi ósmą przyczynę zgonów na świecie. Objawy nie dają o sobie znać przez długi czas, dlatego niezwykle ważna jest profilaktyka i wczesne wykrywanie choroby. WZW wywołują wirusy hepatotropowe, w zależności od ich rodzajów mamy najczęściej do czynienia z wirusowym zapaleniem wątroby typu B, dawniej określane jako żółtaczka wszczepienna, a także typu C, dawniej określane jako żółtaczka typu C.

WZW typu B

 

WZW typu B jest ostrą, zapalną chorobą miąższu wątroby, wywołaną przez wirusa WZW typu B (HAV, hepatitis B virus). Istnieją 3 drogi zakażenia HBV: pozajelitowa (głównie przez krew), płciowa, okołoporodowa (z matki na dziecko w czasie porodu).

Wirus zapalenia wątroby typu B jest przenoszony tylko z człowieka na człowieka. Objawy zwiastunowe ostrego zapalenia wątroby typu B nie są charakterystyczne i przypominają objawy grypy. Objawy zaawansowanej postaci choroby to żółtaczka – zażółcenie białek oczu oraz skóry (stan ten jest wynikiem podwyższonego poziomu bilirubiny we krwi), jasny, odbarwiony stolec, mocz o barwie piwa, ból w prawym podżebrzu, powiększenie wątroby oraz powiększenie śledziony. 

Około 90 proc. pacjentów z zakażeniem wirusem zapalenia wątroby typu B udaje się wyleczyć. – Problemem pozostaje grupa 10 procent chorych, u których zakażenie przeradza się w chorobę przewlekłą. Chorobą wywoływaną przez onkogennego wirusa B jest rak pierwotny wątroby

Wirus HBV może też doprowadzić do marskości wątroby. Jedynym skutecznym sposobem zapobiegania WZW B jest szczepienie ochronne. Wirusowe zapalenie wątroby typu B to jedna z najczęstszych chorób zakaźnych na świecie. Mówi się o niej „cichy zabójca”, bo występuje bezobjawowo i najczęściej dowiadujemy się o niej przez przypadek. Lekarze zachęcają, żeby szczepić się przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B.

WZW typu C

WZW typu C jest chorobą zakaźna wywołaną przez wirus Hepatitis C Virus, w skrócie HCV. w Polsce, dominują zakażenia genotypem 1 (u nas to 90 proc. przypadków), a w dalszej kolejności 2 i 3. HCV jest małym, jednoniciowym wirusem spokrewnionym z wirusem żółtej gorączki. Jest wrażliwy na działanie wysokiej temperatury i formaliny (często używanej do dezynfekcji).

Jego siła polega na szybkich mutacjach, co pozwala mu skutecznie oszukiwać układ immunologiczny i bezkarnie rozprzestrzeniać się w komórkach wątroby. Jest on zaliczany do grupy wirusów pierwotnie hepatotropowych, czyli takich, których celem jest atak na komórki wątrobowe i zapalenie wątroby.

Głównym czynnikiem ryzyka zakażenia są kontakty ze służbą zdrowia.

Za 80 proc. zakażeń HCV w Polsce nadal odpowiadają placówki służby zdrowia! Do przeniesienia (transmisji) zakażenia dochodzi głównie w wyniku niestarannie wykonanych drobnych zabiegów medycznych, np. badania krwi, zabiegów endoskopowych czy stomatologicznych. U podstaw tych zakażeń leży nieprzestrzeganie procedur sanitarnych przez pracowników medycznych.

Pozostałe 20 proc. zakażeń to skutek dożylnej narkomanii i zabiegów upiększających (kolczyki, tatuaże). Ryzyko transmisji zakażenia drogą seksualną jest niewielkie (ok. 0,9%). Bardzo rzadkim objawem zakażenia jest zażółcenie skóry i białkówek oczu, dlatego kojarzenie WZW C z żółtaczką jest błędem. Zwykle choroba przez wiele lat przebiega bezobjawowo, aż do momentu, gdy pojawią się objawy niewydolności wątroby. Według Polskiej Grupy Ekspertów HCV nawet 95 proc. chorych Polaków nie jest świadomych zakażenia, ponieważ przez pierwsze kilkanaście lat choroba może nie dawać żadnych objawów. Ze względu na początkowy brak objawów u 90% pacjentów wykrycie zakażenia jest przypadkowe. Jeżeli choroba zostanie rozpoznana dopiero na etapie marskości, leczenie jest bardzo trudne, a rokowanie niepomyślne.

Według szacunków Europejskiego Centrum do Spraw Zapobiegania i Kontroli Kontroli Chorób w Sztokholmie (ECDC) około 9 mln Europejczyków jest przewlekle zakażonych wirusami powodującymi WZW typu B i C. Większość z nich nie jest tego świadomych, ponieważ objawy tychzakażeń narastają powoli, dając oznaki uszkodzenia wątroby nierzadko po wielu latach. Aby rozpoznać WZW typu B i C niezbędne jest przede wszystkim wykonanie badań diagnostycznych potwierdzających kontakt z wirusem i obecność materiału genetycznego wirusa HBV lub HCV we krwi. Znaczenie szybkiej diagnostyki i wczesnego wykrywania nowych zakażeń WZW typu B i WZW typu C dla zdrowia publicznego podkreśla w oficjalnym stanowisku ECDC Europejski Komisarz ds. Zdrowia i Bezpieczeństwa Żywności Pan Vytenis Andriukaitis.

Wirusy hepatotropowe, zwłaszcza te, które powodują przewlekłe zakażenia (wirusy zapalenia wątroby typu B i C – HBV i HCV), mogą wywoływać objawy chorobowe dotyczące także narządów innych niż wątroba. Niejednokrotnie są one dla chorych bardziej dokuczliwe niż sama chorobawątroby. Wśród objawów poza wątrobowych zakażenia wirusem HCV najczęściej spotykanym jest krioglobulinemia, która jest wynikiem nieprawidłowej odpowiedzi układu odpornościowego na zakażenie HCV. Ponadto przewlekłemu wirusowemu zapaleniu wątroby typu C mogątowarzyszyć objawy autoimunnologiczne takie jak zaburzenia funkcji tarczycy, małopłytkowość samoistna, zapalenia skórno-mięśniowe czy kłębkowe zapalenie nerek. Podobnie jak w przypadku wirusa HBV, prawidłowy poziom transaminaz (ALT i AST) nie wyklucza zakażania wirusemHCV. Jedyną metodą na sprawdzenie czy doszło do zakażenia jest wykonanie badania diagnostycznego krwi na obecność przeciwciał Anty-HCV. Są one obecne we krwi średnio po 7-8 tygodniach od momentu zakażenia. Nie zawsze pozytywny wynik badania na obecność anty-HCV oznacza czynne zakażenie. Wynik badania anty-HCV należy potwierdzić badaniem wykrywającym materiał genetyczny wirusa – HCV RNA. Z badań epidemiologicznych wynika, że w Polsce około 200 tysięcy osób może być zakażonych HCV. Znacząca większość z nich jest zakażona nieświadomie, co przyczynia się do dalszego szerzenia się zakażenia w populacji.

Jak wskazują zapisy Programu profilaktyki WZW B i C w woj. kujawsko–pomorskim, do grupy woj. o najwyższej zapadalności na WZW ogółem w 2016 roku należały: woj. kujawsko- pomorskie (33,2/100 tys.), łódzkie (30,6), pomorskie (29,2); Polska (21,0). W roku 2016 w województwie kujawsko-pomorskim stwierdzono 692 zachorowania na WZW ogółem, w tym 273 WZW B i 417 WZW C. Wirusowe zapalenie wątroby typu C stanowi poważny i narastający problem epidemiologiczny na terenie woj. kujawsko-pomorskiego. WZW C jest chorobą, której początek bywa bezobjawowy w ponad 50% przypadków. Ponadto, znacznie częściej niż w WZW typu B, w przebiegu WZW C występuje faza przewlekła zapalenia, prowadząca do marskości wątroby (około 20%). Zakażenie to stanowi poważny czynnik ryzyka raka pierwotnego wątroby. WZW jest problemem globalnym, dlatego WHO jako jeden z czterech (pozostałe to gruźlica, malaria i AIDS) globalnych dni poświęconych konkretnym chorobom poświęcił właśnie WZW (28 lipca jest Światowym Dniem Wirusowego Zapalenia Wątroby).